دست
قسمتی از بدن جانوران است که در انسان از مچ به پایین قرار گرفته و شامل پیش‌مشت و انگشتان و کف دست است. دست انسان قادر به انجام حرکات مختلف ارادی و لمس است. بیشتر کارهای روزمره هر انسانی با دست انجام می‌گیرد.
مچ
مچ نام بندگاهی از بدن است که در بین کف دست و ساعد و یا کف پا و ساق پا قرار دارد.
استخوانها
در ردیف مبدأئی مچ دست چهار استخوانچه وجود دارد که بترتیب از طرف شست به طرف انگشت کوچک عبارتند از زورقی ، هلالی ، هرمی ، نخودی . در ردیف انتهایی هم چهار استخوانچه قرار دارد که بترتیب از طرف شست به طرف انگشت کوچک عبارتند از چهارپهلو ، ذوزنقه‌ای ، سَرسان و چنگکی.
ساعد
ساعِد (برابر فارسی سره مصوب فرهنگستان پیشین: اَرَش) (به انگلیسی: Forearm) نام بخشی از دست بدن است که میان بازو و مچ دست قرار گرفته است.
ساعد عضوی از اندام حرکتی جلویی بدن است که در بسیاری از پستانداران، پرندگان و خزندگان وجود دارد و از دو استخوان زند زیرین و زند زبرین تشکیل شده است.
پیش‌مشت
پیش‌مُشت به دو برجستگی بزرگ‌تر بر روی بخش جلوی مشت دست گفته می‌شود.
در ورزش‌های رزمی، مهارت در ضربه با پیش‌مشت
برای ارتقاء به کمربندهای بالاتر الزامی است. در اصطلاح ورزش‌های رزمی پیش‌مشت را سِیکان تزوکی هم می‌نامند.
انگشت
هر یک از اجزای متحرک پنجهٔ دست یا پای انسان یا جانور را «اَنْگُشْت» گویند. بسیاری از مهره‌داران نیز مانند انسان، انگشت دارند مانند میمون، راکون، قورباغه و … . در زبان انگلیسی برای انگشت دست و پا دو واژهٔ مختلف استفاده می‌شود (به ترتیب: finger و toe) ولی واژهٔ digit به هر دو اشاره دارد (چه مال دست چه مال پا). این در حالیست که در بسیاری از زبان‌های دیگر نیز همانند فارسی برای انگشت تنها یک واژه دارند و فرق بین دست و پا را به صورت «انگشت دست» و «انگشت پا» بیان می‌دارند؛ اسپانیایی، پرتغالی، ایتالیایی، تاگالوگ، چکی، روسی و لهستانی از آن جمله‌اند.
بازو
بازو به بخشی از اندام فوقانی گفته می‌شود که میان شانه و آرنج قرار گرفته‌است. استخوان آن هومروس(استخوان بازو) است که با کتف مفصل شده و مفصل شانه را می‌سازد. عضلات مختلفی در ناحیه بازو قرار دارند که امکان حرکات مختلف را به آن میدهند.
شانه (بدن)
شانه بخشی از اندام فوقانی بدن است.
ناحیه‌های شانه
شانه از لحاظ موضع‌شناسی به چهار ناحیه تقسیم شده است:
زیربغلی (آگزیلاری)
سینه‌ای (پکتورال)
کتفی (اسکاپولار)
دالی‌شکل (دلتوئید)
مفاصل ناحیه شانه
شانه سه مفصل دارد مفصل گلنوهومرال (مفصل بازو) ، مفصل آکرومیوکلاویکولار (کتف و ترقوه) و مفصل استرنوکلاویکولار (ترقوه و جناغ). دو استخوان اصلی شانه کتف و ترقوه هستند. ترقوه استخوانی دراز است که همراه با استخوان کتف، بازو و جناغ، کمربند شانه‌ای را تشکیل میدهند.
استخوان کتف
استخوان میان دو دوش یا استخوان کتف : استخوان مابین هر دو دوش که آن را به عربی کتف گویند. استخوان منتهای دست متصل بگردن که الفاظ دیگرش دوش و کت است. هر یک از دو پاره ٔ بالایین پشت و این غیردوش است چه دوش منکب است. دو قطعه استخوان است سه گوش پهن و نازک که در بالا و عقب قفسه ٔ سینه قرار دارد تقریباً بین اولین و هشتمین دنده واقع شده کنار داخلی آن در حدود شش الی هفت سانتیمتر از تیزی تیره ٔ پشت فاصله دارد.
این استخوان دارای دو سطح عقبی و جلوئی و سه کنار داخلی و خارجی و فوقانی و سه زاویه ٔ خارجی و پایینی و بالایی میباشد. سطح خلفی کاملاً محدب است و در حد فاصل بین یکربع فوقانی و سه ربع تحتانی آن تیغه ٔ استخوانی که عمود بر آن است قرار دارد. باید دانست که این تیغه به عقب و بالا و خارج متوجه‌است و آن را خار کتف می‌نامند، که در عرض استخوان از کنار داخلی شروع شده و در قسمت خارجی به زائده ٔ اخرمی منتهی می‌شود. و اما سطح قدامی یا حفره ٔ تحت کتفی گود و دارای خطوط برجسته مایلی است که از کنار داخلی به زاویه ٔ خارجی متوجه میباشد در روی این سطح عضله ٔ تحت کتفی می‌چسبد و خطوط مذکور چسبندگی عضله را به استخوان تقویت می‌کند. در کنارداخلی این ناحیه دو سطح سه گوش یکی در بالا و دیگری در پایین دیده می‌شود که رشته‌های عضله ٔ دندانه‌ای بزرگ روی آنها می‌چسبد. اما کنار داخلی که کنار شوکی نیز نامیده می‌شود سه چهارم آن مستقیم و یک چهارم بالایی آن بطرف خارج خم می‌شود ولی کنار فوقانی نازک و تیز است و در انتهای خارجی آن بریدگی هلالی است بنام بریدگی غرابی.
محتویات حفره آگزیلاری
در این حفره شریان و ورید آگزیلاری، شبکه عصبی بازویی و عقده های لنفاوی و مقداری بافت چربی وجود دارد.
ناحیه آگزیلاری بین انتهای فوقانی بازو و بخش بالایی سطح خارجی توراکس است که دارای 4 جدار قدامی، خلفی، داخلی و خارجی میباشد. قاعده ناحیه آگزیلاری کمی گود بوده و با Axillary fascia اشغال می شود.دو طرف آن از کنار تحتانی پکتورالیس ماژور تا لاتیسیموس دورسی است.
راس این ناحیه آگزیلا را به ناحیه گردن ارتباط می دهد. در جلوی آن استخوان ترقوه قرار دارد. در عقب آن کنار فوقانی Scapula قرار دارد و داخل آن از کنار خارجی دنده اول است.
سینه
سینه (توراکس) در آناتومی و کالبدشناسی بخشی از بدن مهره‌داران است که بین گردن و شکم قرار می‌گیرد. خود سینه و محدوده آن به بخش‌های مختلفی تقسیم و نام‌گذاری می‌گردد.
قفسه سینه
قفسه سینه یک محفظه استخوانی-غضروفی قابل ارتجاع است که به شکل مخروط ناقص بوده و جایگاه قرارگیری قلب، ریهها، مری و نای است و از مهره‌ها، دنده‌ها و جناغ سینه، تشکیل شده‌است.
بافت استخوانی سخت‌ترین بافت بدن است. استحکام این بافت از آن جهت است که در ماده بین سلولی آن املاح آهکی موجود است، ماده بین سلولی بافت استخوانی به شکل ورقه‌های بسیار نازکی روی هم قرار دارد که در قسمت سطحی استخوان به موازات طول استخوان به نام تیغه‌های خارجی بوده و در قسمت داخلی استخوان ورقه‌های نازک دایره‌ای شکل به نام تیغه‌های داخلی دور مغز استخوان را احاطه کرده‌است. اگر استخوان را حرارت دهند. مواد آلی آن می‌سوزد ولی مواد معدنی آن باقی می‌ماند. از این رو استخوان شکل خود را حفظ کرده ولی خیلی شکننده می‌شود.
اسکلت بدن یک فرد بالغ از ۲۰۶ قطعه استخوانی تشکیل شده‌است که بصورت زیر طبقه بندی می‌شوند:
اسکلت محوری (AxialSkeleton) شامل: کاسه سر ۸ قطعه، صورت ۱۴ قطعه، ستون مهره‌ها ۲۶ قطعه، دنده‌ها و جناغ ۲۵ قطعه، استخوان لامی یک قطعه و استخوانچه‌های گوش ۶ قطعه.
اسکلت ضمایم و اندامها (Appendicular Skeletan) شامل: اندام فوقانی ۶۴ قطعه و اندام تحتانی ۶۲ قطعه.
دنده‌ها
تعداد ۱۲ جفت دنده در ساختار قفسه سینه شرکت دارند و قوسی شکل هستند. هر دنده دارای یک تنه‌است و دو انتهای قدامی و خلفی، دو سطح داخلی و خارجی و دو کنار فوقانی و تحتانی دارند. انتهای خلفی دنده‌ها با زواید عرضی مهره‌های پشتی و تنه مهره‌ها، مفصل می‌شود. انتهای قدامی در هفت زوج دنده اول به‌وسیله غضروف، مستقلاً به جناغ سینه متصل می‌شوند. این دنده‌ها را دنده‌های حقیقی (True ribs) گویند.
سه زوج دنده بعدی یعنی شماره‌های ۸ , ۹ , ۱۰ با کمک غضروف به دنده بالاتر متصل می‌شوند، لبه دنده‌ای (Costal margin) را تشکیل میدهند و دنده‌های کاذب (floating ribs) نامیده می‌شوند. دنده‌ها دارای یک انتهای خلفی شامل سر، گردن و تکمه و یک انتهای قدامی که با غضروف متصل شده و دارای یک سطح داخلی و یک سطح خارجی و یک کنار فوقانی و یک تحتانی است. در سطح داخلی هر دنده ناودانی برای عبور عروق اعصاب بین دنده‌ای وجود دارد که در دنده‌های اول، یازدهم و دوازدهم، این ناودان وجود ندارد و معمولاً این دنده‌ها را دنده‌های غیر معمولی می‌نامند.
مهره‌های شرکت کننده در ساختمان قفسه سینه
ستون مهره‌ای، محور مرکزی بدن را تشکیل داده و در عقب ناحیه تنه و در خط وسط قرار دارد و از قاعده جمجمه شروع شده و در تمامی طول گردن و طول تنه امتداد دارد. در کودکان تعداد مهره‌های ستون مهره‌ها، ۳۳ عدد است که در بالغین پنج تای ما قبل آخر بهم جوش خورده و استخوان خارجی را تشکیل میدهند و ۴ تا مهره آخر بهم جوش خورده و استخوان دنبالچه را به وجود می‌آورند. بنابراین تعداد مهره‌ها در افراد بالغ به ۲۶ قطعه تقلیل می‌یابد.
از ۲۴ مهره آزاد، ۷ عدد مهره‌های گردن، ۱۲ عدد مهره‌های پشتی و ۵ عدد مهره‌های کمر را تشکیل میدهند. مهره‌هایی که در ساختار قفسه سینه شرکت دارند. ۱۲ عدد مهره‌های پشتی هستند. مهره‌ها دارای شکل مشابهی هستند، تنه مهره که در جلو واقع شده، استوانه‌ای شکل است. قوس مهره که در عقب قرار دارد و با تنه مهره تشکیل سوراخ مهره را می‌دهد. مجموع سوراخهای مهره‌ای، مجرای مهره‌ای نامیده می‌شود که در آن نخاع جای دارد. این مجرا در بالا به‌وسیله سوراخ استخوان پس سری به تمام دنده‌های قفسه سینه به ۱۲ عدد مهره‌های پشتی ستون مهره‌ای، متصل هستند.
جناغ سینه (Sternum)
جناغ سینه، استخوانی پهن است که در قسمت قدامی فوقانی قفسه سینه قرار گرفته و دارای سه قسمت است:
دسته (Manobrium): پهن‌ترین و قوی‌ترین بخش جناغ سینه‌است و به استخوان ترقوه، دنده اول و نیمی از دنده دوم، متصل می‌گردد.
تنه (Body): بلندترین بخش جناغ سینه بوده و از بالا به دسته متصل شده و زاویه‌ای به نام زاویه جناغی یا زاویه لوئیس که مقداری به جلو تحدب دارد را می‌سازد و کناره‌های طرفی دارای یک بریدگی ناقص در بالا و پایین و ۴ بریدگی کامل برای اتصال دنده‌ها است.
زاویه خنجری (xiphoid): زایده کوچک خنجر مانندی است که در انتهای جناغ سینه قرار دارد.
عضلات سینه
عضله سینه‌ای بزرگ (Pectoralis major) عضله‌ای است بادبزنی شکل از دنده‌های حقیقی قفسه سینه، جناغ سینه و ترقوه مبدا گرفته و به استخوان بازو متصل می‌گردد و موجب نزدیک شدن بازو به تنه می‌شود.
عضلات سینه‌ای کوچک (Pectorialis minor): عضله‌ای است سه گوش که در زیر عضله سینه‌ای بزرگ قرار دارد و از سطح خارجی دنده‌های سوم، چهارم و پنجم به زایده کوراکوئید استخوان کتف می‌چسبد، و دنده‌ها بالا برده یا شانه را به جلو می‌آورد.
عضلات ساب کلاویوس (Subclavius): از سطح فوقانی دنده اول به سطح تحتانی استخوان ترقوه می‌چسبد و دنده را بالا برده یا ترقوه را به طرف پایین می‌کشد.
عضله دنده‌ای قدامی (Seratus anterior): از ۸ - ۱۰ دنده اول شروع شده و به کنار داخلی استخوان کتف متصل می‌گردد. شانه را به جلو و پایین می‌آورد.
عضلات بین دنده‌ای (Inter costals): فضای بین دنده‌ها را اشغال نموده، جزء عضلات تنفسی محسوب می‌شوند و دنده‌ها را بهم نزدیک می‌سازند و شامل سه عضله به شرح زیر هستند:
عضلات بین دنده‌ای خارجی: از کنار تحتانی دنده فوقانی به طرف پایین و جلو سیر کرده و به کنار فوقانی دنده تحتانی می‌چسبد و در عمل دم تنفس، شرکت دارد.
عضلات بین دنده‌ای داخلی: نسبت به عضله خارجی، عمقی‌تر است و مسیر آن به طرف عقب و پایین است و از دنده فوقانی به دنده تحتانی متصل می‌گردد و در مجاورت جناغ سینه تا زاویه دنده‌ای ادامه داشته و بعد از آن غشایی می‌گردد و در عمل بازدم تنفس شرکت دارد.
عضلات بین دنده‌ای داخلی‌تر: هم جهت با الیاف عضله بین دنده‌ای داخلی است و به نظر می‌رسد که از آن منشا گرفته باشد و در ½ میانی فضای بین دنده‌ای قرار دارد.
پرده دیافراگم
این عضله مهم‌ترین عضله تنفسی است که قفسه سینه را از حفره شکمی، جدا می‌سازد. برخی از اعضاء مهم بدن از قبیل آئورت، مری، بزرگ سیاهرگ زیرین، سوراخهایی را به ترتیب در برابر مهره ۱۲، مهره ۱۰، مهره ۸ سینه‌ای در پرده دیافراگم ایجاد کرده و از آن عبور می‌کنند. دیافراگم به ترتیب به زایده خنجری، ۶ دنده تحتانی و غضروفهای آنها و تنه مهره‌های اول تا سوم کمری متصل شده و گنبدی شکل است. درصورت ضربه محکم به این بخش امکان قطع تنفس وجود دارد
چگونگی حرکت دنده‌ها در حین تنفس
دنده‌ها در وضعیت استراحت طبیعی، بطور مایل به سوی پایین کشیده شده‌اند و به این ترتیب، موجب می‌شوند که استخوان جناغ سینه به طرف عقب یعنی به سوی ستون فقرات برود. هنگامی که قفسه سینه بالا برده می‌شود، دنده‌ها تقریباً بطور مستقیم به طرف جلو برآمدگی پیدا می‌کنند، بطوریکه استخوان جناغ نیز به طرف جلو و دور از ستون فقرات حرکت می‌کند و در جریان دم عمیق در مقایسه با بازدم عمیق ضخامت قدامی خلفی قفسه سینه را حدود ۲۰ درصد بیشتر می‌کند.
دنده‌ها در جریان بازدم متوجه پایین هستند و عضلات بین دنده‌ای خارجی دراز شده و در جهت رو به جلو و رو به پایین کشیده شده‌اند. بتدریج که این عضلات منقبض می‌شوند، دنده‌های فوقانی را نسبت به دنده‌های تحتانی به طرف جلو می‌کشند و این امر مانند اهرمی بر روی دنده‌ها عمل کرده و آنها را به طرف بالا می‌کشد و از این راه موجب دم می‌شود. عضلات بین دنده‌ای داخلی دقیقاً در جهت مخالف یعنی به عنوان عضلات بازدمی عمل می‌کنند، زیرا زاویه قرار گرفتن آنها بین دنده‌ها در جهت مخالف بوده و موجب حرکت دنده‌ها در جهت مخالف می‌شوند.
تغییر شکل قفسه سینه
بیماری اسکولیوز انحراف و خمیدگی ستون مهره‌ای به راست و چپ است. در اثر این بیماری، قفسه سینه تغییر شکل پیدا می‌کند. یک شانه بالاتر از شانه قرار می‌گیرد و از پشت دنده‌های یک طرف برآمده تر از طرف دیگر است.
در سینه پهن، قفسه سینه از جلو به عقب فشرده و کتابی به نظر می‌رسد. در سینه قیفی دارای فرورفتگی به شکل قیف در پایین جناغ سینه‌است. در سینه مرغی، قسمت تحتانی جناغ سینه مانند سینه مرغ پیش آمدگی دارد.
ستون مهره‌ها
ستون مُهره‌ها یا ستون فقرات (فقره در عربی به معنای مهره است) بخش اصلی استخوان‌بندی انسان در نیمتنه بالایی است. نقش ستون مهره‌ها، حمایت از کل بدن، توانایی در خم شدن و چرخیدن در تمام مسیرها، و نیز حمایت از ساختمانهای حیاتی بدن مثل اعصاب و نخاع میباشد که در داخل آن قرار دارند.
ستون مهره
ستون مهره‌ای، محور مرکزی بدن را تشکیل داده و در عقب ناحیه تنه و در خط وسط قرار دارد و از قاعده جمجمه شروع شده و در تمامی طول گردن و طول تنه امتداد دارد. در کودکان تعداد مهره‌های ستون مهره‌ها، ۳۳ عدد است که در بالغین پنج تای ما قبل آخر بهم جوش خورده و استخوان خاجی را تشکیل میدهند و ۴ مهرهٔ آخر نیز بهم جوش خورده، استخوان دنبالچه را به وجود می‌آورند. بنابراین تعداد مهره‌ها در افراد بالغ به ۲۴ قطعه تقلیل می‌یابد.
از ۲۴ مهره آزاد، ۷ عدد مهره‌های گردن، ۱۲ عدد مهره‌های پشتی و ۵ عدد مهره‌های کمر را تشکیل میدهند. مهره‌هایی که در ساختار قفسه سینه شرکت دارند. ۱۲ عدد مهره‌های پشتی هستند. مهره‌ها دارای شکل مشابهی هستند، تنه مهره که در جلو واقع شده، استوانه‌ای شکل است. قوس مهره که در عقب قرار دارد و با تنه مهره تشکیل سوراخ مهره را می‌دهد. مجموع سوراخهای مهره‌ای، مجرای مهره‌ای نامیده می‌شود که در آن نخاع جای دارد. این مجرا در بالا به‌وسیله سوراخ استخوان پس سری به تمام دنده‌های قفسه سینه به ۱۲ عدد مهره‌های پشتی ستون مهره‌ای، متصل هستند.
کمر
ناحیه ای از تنه که از بالا محدود به یک سطح افقی است که از کنار تحتانی دوازدهمین زوج دنده های قفسه ٔ سینه می گذرد و از پایین محدود به سطحی افقی می شود که از تاج خاصره مرور می کند. ناحیه ٔ کمری که معمولاً به نام کمر خوانده می شود، در قسمت جلو محدود به سطح داخلی تنه های مهره ٔ کمری است که در پشت امعاءو احشاء در ناحیه ٔ شکم قرار دارند و از قسمت خارج یا خلف ، عضله ٔ خارجی کمری و پوست بدن در این قسمت آن را محدود کرده است.
ساختمان یک مهره معمولی
هر مهره از یک بخش قدامی (تنه) و یک بخش خلفی (قوس مهره‌ای) ساخته شده و سوراخ مهره‌ای در بین این دو بخش قرار دارد در مجموع هر مهره از قسمتهای زیر تشکیل شده‌است:
تنه مهره: دارای ۵ سطح فوقانی، تحتانی، خلفی و طرفی است. سطح خلفی، حد قدامی کانال نخاعی را می‌سازد و سطح فوقانی و تحتانی محل قرارگیری دیسک بین مهره‌هاست. تنه مهره در تحمل وزن بدن شرکت می‌نماید.
قوس مهره‌ای که از نخاع محافظت می‌کند و از قسمتهای زیر تشکیل شده‌است.
۱. یک جفت پایه (Pedicle) که قسمتهای قدامی طرفی قوس مهره‌ای را تشکیل می‌دهد.
۲. یک جفت تیغه (Laminae) که قسمتهای خلفی قوس مهره‌ای را بوجود می‌آورند.
۳. هفت زایده که شامل ۴ زایده مفصلی (۲ تا فوقانی و ۲ تا تحتانی)، دو زایده عرضی و یک زایده شوکی میباشد.
keywords : میرک،سایت میرک،مطالب میرک
قسمتی از بدن جانوران است که در انسان از مچ به پایین قرار گرفته و شامل پیش‌مشت و انگشتان و کف دست است. دست انسان قادر به انجام حرکات مختلف ارادی و لمس است. بیشتر کارهای روزمره هر انسانی با دست انجام می‌گیرد.
مچ
مچ نام بندگاهی از بدن است که در بین کف دست و ساعد و یا کف پا و ساق پا قرار دارد.
استخوانها
در ردیف مبدأئی مچ دست چهار استخوانچه وجود دارد که بترتیب از طرف شست به طرف انگشت کوچک عبارتند از زورقی ، هلالی ، هرمی ، نخودی . در ردیف انتهایی هم چهار استخوانچه قرار دارد که بترتیب از طرف شست به طرف انگشت کوچک عبارتند از چهارپهلو ، ذوزنقه‌ای ، سَرسان و چنگکی.
ساعد
ساعِد (برابر فارسی سره مصوب فرهنگستان پیشین: اَرَش) (به انگلیسی: Forearm) نام بخشی از دست بدن است که میان بازو و مچ دست قرار گرفته است.
ساعد عضوی از اندام حرکتی جلویی بدن است که در بسیاری از پستانداران، پرندگان و خزندگان وجود دارد و از دو استخوان زند زیرین و زند زبرین تشکیل شده است.
پیش‌مشت
پیش‌مُشت به دو برجستگی بزرگ‌تر بر روی بخش جلوی مشت دست گفته می‌شود.
در ورزش‌های رزمی، مهارت در ضربه با پیش‌مشت
برای ارتقاء به کمربندهای بالاتر الزامی است. در اصطلاح ورزش‌های رزمی پیش‌مشت را سِیکان تزوکی هم می‌نامند.
انگشت
هر یک از اجزای متحرک پنجهٔ دست یا پای انسان یا جانور را «اَنْگُشْت» گویند. بسیاری از مهره‌داران نیز مانند انسان، انگشت دارند مانند میمون، راکون، قورباغه و … . در زبان انگلیسی برای انگشت دست و پا دو واژهٔ مختلف استفاده می‌شود (به ترتیب: finger و toe) ولی واژهٔ digit به هر دو اشاره دارد (چه مال دست چه مال پا). این در حالیست که در بسیاری از زبان‌های دیگر نیز همانند فارسی برای انگشت تنها یک واژه دارند و فرق بین دست و پا را به صورت «انگشت دست» و «انگشت پا» بیان می‌دارند؛ اسپانیایی، پرتغالی، ایتالیایی، تاگالوگ، چکی، روسی و لهستانی از آن جمله‌اند.
بازو
بازو به بخشی از اندام فوقانی گفته می‌شود که میان شانه و آرنج قرار گرفته‌است. استخوان آن هومروس(استخوان بازو) است که با کتف مفصل شده و مفصل شانه را می‌سازد. عضلات مختلفی در ناحیه بازو قرار دارند که امکان حرکات مختلف را به آن میدهند.
شانه (بدن)
شانه بخشی از اندام فوقانی بدن است.
ناحیه‌های شانه
شانه از لحاظ موضع‌شناسی به چهار ناحیه تقسیم شده است:
زیربغلی (آگزیلاری)
سینه‌ای (پکتورال)
کتفی (اسکاپولار)
دالی‌شکل (دلتوئید)
مفاصل ناحیه شانه
شانه سه مفصل دارد مفصل گلنوهومرال (مفصل بازو) ، مفصل آکرومیوکلاویکولار (کتف و ترقوه) و مفصل استرنوکلاویکولار (ترقوه و جناغ). دو استخوان اصلی شانه کتف و ترقوه هستند. ترقوه استخوانی دراز است که همراه با استخوان کتف، بازو و جناغ، کمربند شانه‌ای را تشکیل میدهند.
استخوان کتف
استخوان میان دو دوش یا استخوان کتف : استخوان مابین هر دو دوش که آن را به عربی کتف گویند. استخوان منتهای دست متصل بگردن که الفاظ دیگرش دوش و کت است. هر یک از دو پاره ٔ بالایین پشت و این غیردوش است چه دوش منکب است. دو قطعه استخوان است سه گوش پهن و نازک که در بالا و عقب قفسه ٔ سینه قرار دارد تقریباً بین اولین و هشتمین دنده واقع شده کنار داخلی آن در حدود شش الی هفت سانتیمتر از تیزی تیره ٔ پشت فاصله دارد.
این استخوان دارای دو سطح عقبی و جلوئی و سه کنار داخلی و خارجی و فوقانی و سه زاویه ٔ خارجی و پایینی و بالایی میباشد. سطح خلفی کاملاً محدب است و در حد فاصل بین یکربع فوقانی و سه ربع تحتانی آن تیغه ٔ استخوانی که عمود بر آن است قرار دارد. باید دانست که این تیغه به عقب و بالا و خارج متوجه‌است و آن را خار کتف می‌نامند، که در عرض استخوان از کنار داخلی شروع شده و در قسمت خارجی به زائده ٔ اخرمی منتهی می‌شود. و اما سطح قدامی یا حفره ٔ تحت کتفی گود و دارای خطوط برجسته مایلی است که از کنار داخلی به زاویه ٔ خارجی متوجه میباشد در روی این سطح عضله ٔ تحت کتفی می‌چسبد و خطوط مذکور چسبندگی عضله را به استخوان تقویت می‌کند. در کنارداخلی این ناحیه دو سطح سه گوش یکی در بالا و دیگری در پایین دیده می‌شود که رشته‌های عضله ٔ دندانه‌ای بزرگ روی آنها می‌چسبد. اما کنار داخلی که کنار شوکی نیز نامیده می‌شود سه چهارم آن مستقیم و یک چهارم بالایی آن بطرف خارج خم می‌شود ولی کنار فوقانی نازک و تیز است و در انتهای خارجی آن بریدگی هلالی است بنام بریدگی غرابی.
محتویات حفره آگزیلاری
در این حفره شریان و ورید آگزیلاری، شبکه عصبی بازویی و عقده های لنفاوی و مقداری بافت چربی وجود دارد.
ناحیه آگزیلاری بین انتهای فوقانی بازو و بخش بالایی سطح خارجی توراکس است که دارای 4 جدار قدامی، خلفی، داخلی و خارجی میباشد. قاعده ناحیه آگزیلاری کمی گود بوده و با Axillary fascia اشغال می شود.دو طرف آن از کنار تحتانی پکتورالیس ماژور تا لاتیسیموس دورسی است.
راس این ناحیه آگزیلا را به ناحیه گردن ارتباط می دهد. در جلوی آن استخوان ترقوه قرار دارد. در عقب آن کنار فوقانی Scapula قرار دارد و داخل آن از کنار خارجی دنده اول است.
سینه
سینه (توراکس) در آناتومی و کالبدشناسی بخشی از بدن مهره‌داران است که بین گردن و شکم قرار می‌گیرد. خود سینه و محدوده آن به بخش‌های مختلفی تقسیم و نام‌گذاری می‌گردد.
قفسه سینه
قفسه سینه یک محفظه استخوانی-غضروفی قابل ارتجاع است که به شکل مخروط ناقص بوده و جایگاه قرارگیری قلب، ریهها، مری و نای است و از مهره‌ها، دنده‌ها و جناغ سینه، تشکیل شده‌است.
بافت استخوانی سخت‌ترین بافت بدن است. استحکام این بافت از آن جهت است که در ماده بین سلولی آن املاح آهکی موجود است، ماده بین سلولی بافت استخوانی به شکل ورقه‌های بسیار نازکی روی هم قرار دارد که در قسمت سطحی استخوان به موازات طول استخوان به نام تیغه‌های خارجی بوده و در قسمت داخلی استخوان ورقه‌های نازک دایره‌ای شکل به نام تیغه‌های داخلی دور مغز استخوان را احاطه کرده‌است. اگر استخوان را حرارت دهند. مواد آلی آن می‌سوزد ولی مواد معدنی آن باقی می‌ماند. از این رو استخوان شکل خود را حفظ کرده ولی خیلی شکننده می‌شود.
اسکلت بدن یک فرد بالغ از ۲۰۶ قطعه استخوانی تشکیل شده‌است که بصورت زیر طبقه بندی می‌شوند:
اسکلت محوری (AxialSkeleton) شامل: کاسه سر ۸ قطعه، صورت ۱۴ قطعه، ستون مهره‌ها ۲۶ قطعه، دنده‌ها و جناغ ۲۵ قطعه، استخوان لامی یک قطعه و استخوانچه‌های گوش ۶ قطعه.
اسکلت ضمایم و اندامها (Appendicular Skeletan) شامل: اندام فوقانی ۶۴ قطعه و اندام تحتانی ۶۲ قطعه.
دنده‌ها
تعداد ۱۲ جفت دنده در ساختار قفسه سینه شرکت دارند و قوسی شکل هستند. هر دنده دارای یک تنه‌است و دو انتهای قدامی و خلفی، دو سطح داخلی و خارجی و دو کنار فوقانی و تحتانی دارند. انتهای خلفی دنده‌ها با زواید عرضی مهره‌های پشتی و تنه مهره‌ها، مفصل می‌شود. انتهای قدامی در هفت زوج دنده اول به‌وسیله غضروف، مستقلاً به جناغ سینه متصل می‌شوند. این دنده‌ها را دنده‌های حقیقی (True ribs) گویند.
سه زوج دنده بعدی یعنی شماره‌های ۸ , ۹ , ۱۰ با کمک غضروف به دنده بالاتر متصل می‌شوند، لبه دنده‌ای (Costal margin) را تشکیل میدهند و دنده‌های کاذب (floating ribs) نامیده می‌شوند. دنده‌ها دارای یک انتهای خلفی شامل سر، گردن و تکمه و یک انتهای قدامی که با غضروف متصل شده و دارای یک سطح داخلی و یک سطح خارجی و یک کنار فوقانی و یک تحتانی است. در سطح داخلی هر دنده ناودانی برای عبور عروق اعصاب بین دنده‌ای وجود دارد که در دنده‌های اول، یازدهم و دوازدهم، این ناودان وجود ندارد و معمولاً این دنده‌ها را دنده‌های غیر معمولی می‌نامند.
مهره‌های شرکت کننده در ساختمان قفسه سینه
ستون مهره‌ای، محور مرکزی بدن را تشکیل داده و در عقب ناحیه تنه و در خط وسط قرار دارد و از قاعده جمجمه شروع شده و در تمامی طول گردن و طول تنه امتداد دارد. در کودکان تعداد مهره‌های ستون مهره‌ها، ۳۳ عدد است که در بالغین پنج تای ما قبل آخر بهم جوش خورده و استخوان خارجی را تشکیل میدهند و ۴ تا مهره آخر بهم جوش خورده و استخوان دنبالچه را به وجود می‌آورند. بنابراین تعداد مهره‌ها در افراد بالغ به ۲۶ قطعه تقلیل می‌یابد.
از ۲۴ مهره آزاد، ۷ عدد مهره‌های گردن، ۱۲ عدد مهره‌های پشتی و ۵ عدد مهره‌های کمر را تشکیل میدهند. مهره‌هایی که در ساختار قفسه سینه شرکت دارند. ۱۲ عدد مهره‌های پشتی هستند. مهره‌ها دارای شکل مشابهی هستند، تنه مهره که در جلو واقع شده، استوانه‌ای شکل است. قوس مهره که در عقب قرار دارد و با تنه مهره تشکیل سوراخ مهره را می‌دهد. مجموع سوراخهای مهره‌ای، مجرای مهره‌ای نامیده می‌شود که در آن نخاع جای دارد. این مجرا در بالا به‌وسیله سوراخ استخوان پس سری به تمام دنده‌های قفسه سینه به ۱۲ عدد مهره‌های پشتی ستون مهره‌ای، متصل هستند.
جناغ سینه (Sternum)
جناغ سینه، استخوانی پهن است که در قسمت قدامی فوقانی قفسه سینه قرار گرفته و دارای سه قسمت است:
دسته (Manobrium): پهن‌ترین و قوی‌ترین بخش جناغ سینه‌است و به استخوان ترقوه، دنده اول و نیمی از دنده دوم، متصل می‌گردد.
تنه (Body): بلندترین بخش جناغ سینه بوده و از بالا به دسته متصل شده و زاویه‌ای به نام زاویه جناغی یا زاویه لوئیس که مقداری به جلو تحدب دارد را می‌سازد و کناره‌های طرفی دارای یک بریدگی ناقص در بالا و پایین و ۴ بریدگی کامل برای اتصال دنده‌ها است.
زاویه خنجری (xiphoid): زایده کوچک خنجر مانندی است که در انتهای جناغ سینه قرار دارد.
عضلات سینه
عضله سینه‌ای بزرگ (Pectoralis major) عضله‌ای است بادبزنی شکل از دنده‌های حقیقی قفسه سینه، جناغ سینه و ترقوه مبدا گرفته و به استخوان بازو متصل می‌گردد و موجب نزدیک شدن بازو به تنه می‌شود.
عضلات سینه‌ای کوچک (Pectorialis minor): عضله‌ای است سه گوش که در زیر عضله سینه‌ای بزرگ قرار دارد و از سطح خارجی دنده‌های سوم، چهارم و پنجم به زایده کوراکوئید استخوان کتف می‌چسبد، و دنده‌ها بالا برده یا شانه را به جلو می‌آورد.
عضلات ساب کلاویوس (Subclavius): از سطح فوقانی دنده اول به سطح تحتانی استخوان ترقوه می‌چسبد و دنده را بالا برده یا ترقوه را به طرف پایین می‌کشد.
عضله دنده‌ای قدامی (Seratus anterior): از ۸ - ۱۰ دنده اول شروع شده و به کنار داخلی استخوان کتف متصل می‌گردد. شانه را به جلو و پایین می‌آورد.
عضلات بین دنده‌ای (Inter costals): فضای بین دنده‌ها را اشغال نموده، جزء عضلات تنفسی محسوب می‌شوند و دنده‌ها را بهم نزدیک می‌سازند و شامل سه عضله به شرح زیر هستند:
عضلات بین دنده‌ای خارجی: از کنار تحتانی دنده فوقانی به طرف پایین و جلو سیر کرده و به کنار فوقانی دنده تحتانی می‌چسبد و در عمل دم تنفس، شرکت دارد.
عضلات بین دنده‌ای داخلی: نسبت به عضله خارجی، عمقی‌تر است و مسیر آن به طرف عقب و پایین است و از دنده فوقانی به دنده تحتانی متصل می‌گردد و در مجاورت جناغ سینه تا زاویه دنده‌ای ادامه داشته و بعد از آن غشایی می‌گردد و در عمل بازدم تنفس شرکت دارد.
عضلات بین دنده‌ای داخلی‌تر: هم جهت با الیاف عضله بین دنده‌ای داخلی است و به نظر می‌رسد که از آن منشا گرفته باشد و در ½ میانی فضای بین دنده‌ای قرار دارد.
پرده دیافراگم
این عضله مهم‌ترین عضله تنفسی است که قفسه سینه را از حفره شکمی، جدا می‌سازد. برخی از اعضاء مهم بدن از قبیل آئورت، مری، بزرگ سیاهرگ زیرین، سوراخهایی را به ترتیب در برابر مهره ۱۲، مهره ۱۰، مهره ۸ سینه‌ای در پرده دیافراگم ایجاد کرده و از آن عبور می‌کنند. دیافراگم به ترتیب به زایده خنجری، ۶ دنده تحتانی و غضروفهای آنها و تنه مهره‌های اول تا سوم کمری متصل شده و گنبدی شکل است. درصورت ضربه محکم به این بخش امکان قطع تنفس وجود دارد
چگونگی حرکت دنده‌ها در حین تنفس
دنده‌ها در وضعیت استراحت طبیعی، بطور مایل به سوی پایین کشیده شده‌اند و به این ترتیب، موجب می‌شوند که استخوان جناغ سینه به طرف عقب یعنی به سوی ستون فقرات برود. هنگامی که قفسه سینه بالا برده می‌شود، دنده‌ها تقریباً بطور مستقیم به طرف جلو برآمدگی پیدا می‌کنند، بطوریکه استخوان جناغ نیز به طرف جلو و دور از ستون فقرات حرکت می‌کند و در جریان دم عمیق در مقایسه با بازدم عمیق ضخامت قدامی خلفی قفسه سینه را حدود ۲۰ درصد بیشتر می‌کند.
دنده‌ها در جریان بازدم متوجه پایین هستند و عضلات بین دنده‌ای خارجی دراز شده و در جهت رو به جلو و رو به پایین کشیده شده‌اند. بتدریج که این عضلات منقبض می‌شوند، دنده‌های فوقانی را نسبت به دنده‌های تحتانی به طرف جلو می‌کشند و این امر مانند اهرمی بر روی دنده‌ها عمل کرده و آنها را به طرف بالا می‌کشد و از این راه موجب دم می‌شود. عضلات بین دنده‌ای داخلی دقیقاً در جهت مخالف یعنی به عنوان عضلات بازدمی عمل می‌کنند، زیرا زاویه قرار گرفتن آنها بین دنده‌ها در جهت مخالف بوده و موجب حرکت دنده‌ها در جهت مخالف می‌شوند.
تغییر شکل قفسه سینه
بیماری اسکولیوز انحراف و خمیدگی ستون مهره‌ای به راست و چپ است. در اثر این بیماری، قفسه سینه تغییر شکل پیدا می‌کند. یک شانه بالاتر از شانه قرار می‌گیرد و از پشت دنده‌های یک طرف برآمده تر از طرف دیگر است.
در سینه پهن، قفسه سینه از جلو به عقب فشرده و کتابی به نظر می‌رسد. در سینه قیفی دارای فرورفتگی به شکل قیف در پایین جناغ سینه‌است. در سینه مرغی، قسمت تحتانی جناغ سینه مانند سینه مرغ پیش آمدگی دارد.
ستون مهره‌ها
ستون مُهره‌ها یا ستون فقرات (فقره در عربی به معنای مهره است) بخش اصلی استخوان‌بندی انسان در نیمتنه بالایی است. نقش ستون مهره‌ها، حمایت از کل بدن، توانایی در خم شدن و چرخیدن در تمام مسیرها، و نیز حمایت از ساختمانهای حیاتی بدن مثل اعصاب و نخاع میباشد که در داخل آن قرار دارند.
ستون مهره
ستون مهره‌ای، محور مرکزی بدن را تشکیل داده و در عقب ناحیه تنه و در خط وسط قرار دارد و از قاعده جمجمه شروع شده و در تمامی طول گردن و طول تنه امتداد دارد. در کودکان تعداد مهره‌های ستون مهره‌ها، ۳۳ عدد است که در بالغین پنج تای ما قبل آخر بهم جوش خورده و استخوان خاجی را تشکیل میدهند و ۴ مهرهٔ آخر نیز بهم جوش خورده، استخوان دنبالچه را به وجود می‌آورند. بنابراین تعداد مهره‌ها در افراد بالغ به ۲۴ قطعه تقلیل می‌یابد.
از ۲۴ مهره آزاد، ۷ عدد مهره‌های گردن، ۱۲ عدد مهره‌های پشتی و ۵ عدد مهره‌های کمر را تشکیل میدهند. مهره‌هایی که در ساختار قفسه سینه شرکت دارند. ۱۲ عدد مهره‌های پشتی هستند. مهره‌ها دارای شکل مشابهی هستند، تنه مهره که در جلو واقع شده، استوانه‌ای شکل است. قوس مهره که در عقب قرار دارد و با تنه مهره تشکیل سوراخ مهره را می‌دهد. مجموع سوراخهای مهره‌ای، مجرای مهره‌ای نامیده می‌شود که در آن نخاع جای دارد. این مجرا در بالا به‌وسیله سوراخ استخوان پس سری به تمام دنده‌های قفسه سینه به ۱۲ عدد مهره‌های پشتی ستون مهره‌ای، متصل هستند.
کمر
ناحیه ای از تنه که از بالا محدود به یک سطح افقی است که از کنار تحتانی دوازدهمین زوج دنده های قفسه ٔ سینه می گذرد و از پایین محدود به سطحی افقی می شود که از تاج خاصره مرور می کند. ناحیه ٔ کمری که معمولاً به نام کمر خوانده می شود، در قسمت جلو محدود به سطح داخلی تنه های مهره ٔ کمری است که در پشت امعاءو احشاء در ناحیه ٔ شکم قرار دارند و از قسمت خارج یا خلف ، عضله ٔ خارجی کمری و پوست بدن در این قسمت آن را محدود کرده است.
ساختمان یک مهره معمولی
هر مهره از یک بخش قدامی (تنه) و یک بخش خلفی (قوس مهره‌ای) ساخته شده و سوراخ مهره‌ای در بین این دو بخش قرار دارد در مجموع هر مهره از قسمتهای زیر تشکیل شده‌است:
تنه مهره: دارای ۵ سطح فوقانی، تحتانی، خلفی و طرفی است. سطح خلفی، حد قدامی کانال نخاعی را می‌سازد و سطح فوقانی و تحتانی محل قرارگیری دیسک بین مهره‌هاست. تنه مهره در تحمل وزن بدن شرکت می‌نماید.
قوس مهره‌ای که از نخاع محافظت می‌کند و از قسمتهای زیر تشکیل شده‌است.
۱. یک جفت پایه (Pedicle) که قسمتهای قدامی طرفی قوس مهره‌ای را تشکیل می‌دهد.
۲. یک جفت تیغه (Laminae) که قسمتهای خلفی قوس مهره‌ای را بوجود می‌آورند.
۳. هفت زایده که شامل ۴ زایده مفصلی (۲ تا فوقانی و ۲ تا تحتانی)، دو زایده عرضی و یک زایده شوکی میباشد.
keywords : میرک،سایت میرک،مطالب میرک
